در حالی که مقامهای دولتی تلاشهایی برای بهبود آزادی رسانه انجام دادهاند و سعی کردهاند عدالت را در ماجرای ترور جان کوچیاک (Jan Kuciak) روزنامهنگار تحقیقی در سال ۲۰۱۸ اجرا کنند اما این پیشرفت کند بوده است و روزنامهنگاران در فضایی خصمانه کار میکنند. هم رسانههای دولتی و هم رسانههای خصوصی نسبت به منافعی خارج از عرصه روزنامهنگاری آسیبپذیر هستند.
دورنمای رسانهای
پر ببینندهترین رسانه تلویزیون خصوصی تیوی مارکیزا (TV Markíza) است که با وجود تغییر مالکیت در سال ۲۰۲۰ استقلال سردبیری آن حفظ شده است. رسانه دولتی آرتیویاس (RTVS) هم با وجود کمبود منابع مالی برای سالهای متوالی و آسیبپذیری نسبت به نفوذ سیاسی، موقعیت قدرتمند و پرمخاطب خود را در بازار رسانههای کشور حفظ کرده است. این کشور سنت روزنامهنگاری تحقیقی قدرتمندی دارد که در چند روزنامه و رسانه آنلاین دیده میشود.
زمینه سیاسی
به دلیل درگیریهای داخلی میان اکثریت حاکم بر کشور، برنامههای بلندپروازانه دولت برای بهبود آزادی رسانه و استقلال رسانهها بعد از قتل جان کوچیاک، روزنامهنگار تحقیقی در سال ۲۰۱۸، با کندی در حال اجراست و نتایج اندکی داشته است. ایگور ماتوویچ (Igor Matovic) نخستوزیر سابق و روبرت فیکو (Robert Fico) از منابع اصلی حملات سیاسی علیه رسانهها هستند، دومی حتی تا جایی پیش رفته که اتهامهای کیفری بیاساسی علیه روزنامهنگاران تحقیقی مطرح میکنند.
چارچوب حقوقی
رویه قضایی از حقوق روزنامهنگاران اسلواکی دفاع میکند. پس از انتخابات ۲۰۲۰ مجلس قوانینی را تصویب کرد تا حق دسترسی به اطلاعات و حفاظت از منابع روزنامهنگاران را بهبود بخشد و مالکیت و منابع مالی رسانهها را شفافتر کند. اما افترا هنوز با مجازات زندان مواجه است.
زمینه اقتصادی
استقلال سردبیری رسانه های اصلی در خطر است: چندین رسانه خصوصی در تملک گروه کوچکی از الیگارشها هستند و رسانه همگانی آرتیویاس هم نسبت به نفوذ سیاسی آسیبپذیر است. در همین حال، برخی از رسانههای خصوصی کوچکتر به دلیل حمایت مخاطبان خود و الگوی اشتراک آنلاین توانستهاند در این فضا رشد کنند. با این وجود در کل، بازار کوچک و محدود کشور و پدید آمدن شبکههای آنلاین چالش بزرگی برای ارائه با کیفیت خبرها ایجاد کرده است.
زمینه اجتماعی – فرهنگی
در حالی که جامعه اسلواکی بیشتر محافظهکار است اما بیشتر رسانهها لیبرال هستند که باعث ایجاد تنش بین آنها و جامعه میشود. از روزنامهنگاران، به ویژه زنان، انتقاد میشود و گاهی برای پرداختن به موضوعهایی مانند مسائل مربوط به جنسیت یا آزار جنسی در فضای آنلاین مورد حمله قرار میگیرند. مخالفان تمهیدات دولت برای مبارزه با فساد یا حمایت از اوکراین که با حملههای کلامی برخی سیاستمداران منتقد دولت تشویق میشوند، هنگام تظاهرات یا در شبکههای اجتماعی به روزنامهنگاران توهین کردهاند یا آنها را آزار دادهاند.
ایمنی
ترور جان کوچیاک، روزنامهنگار تحقیقی و نامزدش مارتینا کسنیروا (Martina Kusnirova) در سال ۲۰۱۸ چرخشگاهی فاجعهبار بود. در حالی که دو نفر از خاطیان و یکی از معاونان آنها محکوم شدند اما محاکمه ماریان کوچنر (Marian Kocner)، آمر اصلی قتل و شریک او در این جرم هنوز ادامه دارد. چرایی نظرداشت غیرقانونی کوچیاک و سی روزنامهنگار دیگر پیش از قتل او نیز هنوز روشن نشده است. ابزار جدیدی توسط گزارشگران بدون مرز ایجاد شده است تا حملات علیه روزنامهنگاران را ردیابی کرده و به قربانیان کمک کند.