در آلبانی استقلال سردبیری با مقررات جانبدارانه علیه رسانهها تهدید میشود. افزون جسم و جان روزنامهنگاران نیز به دست جرایم سازمانیافته، ناکامی حکومت در حفاظت از آنان و حتی با خشونتورزی پلیس تهدید میشود.
دورنمای رسانهای
کاراترین رسانههای خصوصی آلبانی در تملک اندک شرکتهایی است که به سیاستمداران نزدیک هستند که همزمان در عرصه ساختمان سازی عمل میکنند. در حالی که صدها رسانه آنلاین در کشور وجود دارد تنها تعداد اندکی الگوی تجاری پایدار و شفافیت مالی دارند. از رسانههای پرمخاطب می توان از آرتیاساچ (RTSH)، تاپ چنل (Top Channel)، کلن (Klan)، و آرتیوی ارا (RTV Ora) نام برد.
زمینه سیاسی
روزنامهنگاران با فشار سیاسی روبهرو هستند که در سال ۲۰۲۱ و با تلاش دولت برای کنترل اطلاعات هنگام انتخابات مجلس و در دوران همهگیری کووید-۱۹ تشدید شد. سیاستمداران استقلال سردبیری را با سازمانهای تنظیم مقررات سیاست زده برای رسانهها و گزیدن مدیریت رسانههای دولتی تهدید میکنند. خبرنگاران منتقد دولت با حملههای سیاسی پیدرپی روبهرو هستند که برای بیاعتبار کردن آنها ابراز میشوند. آنها همچنین برای دسترسی به اطلاعات مشکل دارند که اخیرا با یکجا شدن ارتباطات دولت در خطر محدودیت بیشتری هم قرار دارد.
چارچوب حقوقی
در حالی که قانون اساسی آلبانی و تعهدات جهانی این کشور آزادی رسانهها را تضمین میکند اما حفاظت از محرمانه بودن منابع روزنامهنگاران بایسته نیست. در ۲۰۲۲، مجلس آلبانی بسته قانونی علیه افترا را از برنامههای خود برای بررسی کنار گذاشت. پیشنویس این قانون به حکومت قدرتی نامتناسب در قبال محتوای رسانههای آنلاین اعطا میکند و موجب خودسانسوری میشود. در نتیجه تصمیم مناقشهبرانگیز دادستانی، رسانهها از پوشش عواقب و آثار حمله سایبری علیه نهادهای دولتی در سال ۲۰۲۲ منع شدند.
زمینه اقتصادی
بسیاری از بازار رسانههای آلبانی متمرکز و در دست چهار یا پنج شرکت است. بودجه دولتی بخش زیادی از درآمد رسانهها را تشکیل میدهد اما به روشی مبهم و تبعیضآمیز پخش میشود که موجب ظن به تلاش برای نفوذ بر رسانهها است.
زمینه اجتماعی - فرهنگی
کارمندان رسانه که درباره جرایم و فساد تحقیق میکنند به ویژه تهدید میشوند. روزنامهنگاران زن که در واقع اکثر کارمندان این حرفه را تشکیل میدهند با اذیت و آزار آنلاین و در برخی موارد با تبعیض جنسیتی در دفاتر رسانهها مواجه هستند. البته پیشرفتهایی در این عرصه صورت گرفته است. خودسانسوری رایج است. رسانهها با وجود تهدیدها علیه استقلال سردبیری خود، محفلی را برای تنظیم مقررات اخلاقی ایجاد کردهاند که نخستین نهاد در آلبانی است.
ایمنی
خبرنگارانی که اعتراضهای مردمی و عملیات پلیس را پوشش میدادند گاهی با خشونتورزی پلیس روبهرو شدند. اما جنایات سازمان یافته یکی از مهمترین تهدیدهای موجود علیه امنیت روزنامهنگاران هستند. گرچه پلیس اخیرا برای تعقیب و مجازات حملات علیه روزنامهنگاران اقداماتی انجام داده است اما بخشودگی جرایم ارتکاب یافته در ترکیب با تلاش پلیس برای بیاعتبارسازی روزنامهنگاران فضایی خشونتآمیز را ایجاد کرده است که حملات بیشتر علیه کارمندان رسانه را تشویق میکند. در مارس ۲۰۲۳، مقر شبکه تلویزیونی تاپ چنل (Top Channel) هدف حملات بیسابقه با سلاحهای خودکار قرار گرفت که موجب قتل یکی از نگهبانان آن شد.