در مالاوی نفوذ سیاسی در رسانهها آزادی روزنامهنگاران را محدود میکند. خبرنگاران همچنان قربانی تهدیدها و اذیت و آزار در فضای مجازی هستند.
دورنمای رسانهای
از اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی با پیدایش روزنامهها و رادیوهای مستقل، عصر جدیدی از آزادی رسانهها در مالاوی آغاز شد. مردم بسیاری خبرها را از رسانه تصویری دولتی، مالاوی برودکستینگ کورپوریشن (Malawi Broadcasting Corporation) دریافت میکنند. مالاوی ده روزنامه مستقل دارد ولی بیشتر آنها به دلیل قیمت گران و انتشار به زبان انگلیسی برای عموم مردم قابل دسترسی نیستند چون بیشتر شهروندان به زبان انگلیسی صحبت نمیکنند. چند شبکه تلویزیونی وجود دارد اما تنها تلویزیون مالاوی (Malawi TV) که متعلق به حکومت است به شکل سراسری پخش میشود.
زمینه سیاسی
دولت تا حدی بر رسانهها نفوذ دارد. در سال ۲۰۱۸، بعد از آنکه حزب حاکم رسانهای را متهم کرد که مطلبی را مغرضانه به نفع حزب اصلی مخالف دولت منتشر کرده است، این رسانه مجبور به عذرخواهی شد. چندین سیاستمدار مالک ایستگاههای رادیویی هستند، از این میان زودیاک برودکستینگ استیشن (Zodiak Broadcasting Station) متعلق به وزیر اطلاعات فعلی است. رییسچمهور هیات مدیره مالاوی برودکستینگ کورپوریشن را منصوب میکند.
چارچوب حقوقی
آزادی بیان در قانون اساسی کشور درج شده است و قانون دسترسی به اطلاعات که در سپتامبر ۲۰۲۰ به اجرا درآمد گامی بزرگ در مسیر آزادی رسانهها بود. اما توهین به رییسجمهور همچنان با مجازات زندان مواجه است، و بنا بر قانون جرایم سایبری مصوب ۲۰۱۶، انتشار پیامهای «توهینآمیز» نیز چنین مجازاتی دارد. روزنامهنگاری با قانونهای دیگر نیز محدود میشود، مانند قانون اماکن مورد حفاظت که باعث میشود دسترسی به برخی مکانها سخت شود. تاسیس نهاد تنظیم مقررات ارتباطات مالاوی نیز اقدامی امیدبخش بود و همینطور رای دیوان عالی کشور در سال ۲۰۲۱ که درخواست تاجری را برای سانسور دو روزنامه رد کرد، چرا که آنها پرونده فسادی را پوشش داده بودند که او هم در آن نقش داشت.
زمینه اقتصادی
اکثر رسانهها با بودجه خیلی محدودی فعالیت میکنند که باعث میشود استقلال آنها تضعیف شود. ماندگاری آنها معمولا به میزان پولی وابسته است که در ازای حمایت سیاسی دریافت میکنند. پدیده چیمپاندمتنگو (chimpondamthengo) که طی آن به خبرنگاران برای پوشش مراسمی پول داده میشود در کشور رایج است. نام آن برگرفته از پیشکش نمادینی است که به دکتران سنتی داده میشد.
زمینه اجتماعی - فرهنگی
گروههای مذهبی تاحدی در رسانهها نفوذ دارند و برای جمعیتهای مذهبی خود ایستگاههای رادیویی دارند، از این میان رادیو ماریا (Radio Maria) و رادیو اسلام (Radio Islam) باورهای مذهبی خود را ترویج میکنند.
ایمنی
انتخابات مورد مناقشه سال ۲۰۱۹ تاثیری منفی بر آزادی رسانهها داشته است. چند شبکه تلویزیونی تخریب شدند و برنامههای رادیویی که تماس تلفنی زنده داشتند هنگام اعلام نتایج از پخش برنامه خود ممنوع شدند. مالاوی هنوز قانونی برای حمایت از افشاگران ندارد و روزنامهنگاران گاهی هدف تهدیدها و ارعاب آنلاین قرار میگیرند. در سالهای اخیر چند مورد حمله جسمی علیه روزنامهنگاران، به ویژه از طرف کنشگران احزاب سیاسی و نیروهای پلیس، گزارش شده است. روزنامهنگاران هنوز گاهی به گونه خودسرانه بازداشت میشوند، مانند مورد خبرنگار وبسایت نیاسا تایمز (Nyasa Times) که به دلیل نگارش مطلبی انتقادی درباره رییسجمهور در آوریل ۲۰۲۱ توسط پلیس بازجویی شد.