عرصه رسانهای ویتنام به شکل سنتی بدست تک حزب حاکم این کشور کنترل (مهار) میشود. بیشتر گزارشگران مستقل و وبنگاران (بلاگرها) روانه زندان میشوند و اینگونه ویتنام به سومین زندان بزرگ جهان برای رزونامهنگاران بدل شده است.
دورنمای رسانهای
بلاگرها و خبرنگاران مستقل تنها منبع اخبار و اطلاعات آزادانه در کشوری هستند که در آن تمام رسانهها باید از دستورات حزب کمونیست پیروی کنند، حزبی که از سال ۱۹۷۵ قدرت را در دست دارد. فیسبوک با ۶۴ میلیون کاربر -هفتمین تعداد بیشترین کاربر در سراسر دنیا- محبوبترین شبکه اجتماعی در ویتنام است و ابزاری مهم برای انتقال اخبار و اطلاعات تلقی میشود. زالو (Zalo) برنامه پیامرسان ویتنامی هم از نرمافزارهای کاربردی (آپ) محبوب و مورد استفاده برای همرسانی اطلاعات است.
زمینه سیاسی
حکومت تکحزبی در صدد است همه چیز را تحت کنترل داشته باشد و برای رسیدن به این هدف، ارتش گردانی متشکل از ۱۰ هزار نفر سرباز سایبری را تشکیل داده است که «قوای ۴۷» (Force 47) نام دارد و وظیفه دفاع از مواضع رسمی حزب و حمله علیه تمام منتقدان آنلاین را بر عهده دارند. قانون جرایم سایبری سال ۲۰۱۹ مقرر میکند تمام شبکهها باید اطلاعات کاربران در خاک ویتنام را ذخیره کرده و هنگام نیاز آن را در اختیار مقامات کشور قرار دهند.
چارچوب حقوقی
آزادی مطبوعات در ماده ۱۹ قانون اساسی جمهوری سوسیالیست ویتنام درج شده است. اما نظام سیاسی زرادخانهای از قانونهایی را در اختیار دارد که به آن اجازه میدهد منتقدانی را زندانی کند که اخبار و اطلاعات دردسرآفرین منتشر میکنند. از آن میان مواد ۱۰۹، ۱۱۷، و ۳۳۱ قانون مجازات کیفری است که بنابر آن هر کسی که «اقدام به براندازی»، «تبلیغ علیه رژیم»، یا «سوءاستفاده از حق آزادی و دموکراسی» کند میتواند تا بیست سال زندان محکوم شود.
زمینه اقتصادی
بنا بر قانون، دولت دارای اکثریت سهام تمام رسانهها است. در عوض حزب کمونیست از تمام رسانههای میخواهد «صدای سازمانهای حزب، نهادهای حکومتی و سازمانهای اجتماعی باشند.» ادارهی پروپاگاند کمیته مرکزی حزب هر هفته در هانوی جلسه دارد تا مطمئن شود هیچ مطلب مشکلداری در رسانهها منتشر نمیشود و در صورت نیاز سردبیران را تشویق یا تنبیه کند.
زمینه اجتماعی - فرهنگی
موضوعهای بسیاری شامل سانسور میشوند، از آن میان مخالفان سیاسی، موارد فساد مرتبط با مقامات ارشد، مقبولیت نظام تکحزبی، ارتباط با چین و البته موضوعهایی درباره حقوق بشر است. موضوعاتی که کمتر حساس تلقی میشود، مانند مسائل زیستمحیطی و حقوق دگرباشان جنسی هم از حاشیه به روی میآیند. کنشگری پویای شهروندان خارج کشور نیز نقشی بنیادین در حمایت و پخش صداهای مستقل ویتنام ایفا میکند.
ایمنی
با درخواست نگوین فو ترونگ (Nguyen Phu Trong)، دبیرکل حزب کمونیست، برای پیشبرد سیاستی محافظهکارانهتر از سال ۲۰۱۶، ایجاد ترس به طور خیلی گستردهتر علیه خبرنگاران مستقل به کار بسته شده است. نظام حاکم تمام طرحهای خبرنگاری برآمده از جامعه مدنی را سرکوب میکند، که شامل گروه بائو ساچ (Bao Sach مترادف با مجله پاک) و انجمن خبرنگاران مستقل ویتنام (IJAVN) است. فام دون ترنگ (Pham Doan Trang) که برنده جایزه آزادی رسانههای گزارشگران بدون مرز در سال ۲۰۱۹ بود به نه سال زندان محکوم شده است. اکنون در ویتنام نزدیک به ۴۰ روزنامهنگار و شهروندخبرنگار در زندان به سر میبرند که در آنها با زندانیان بدرفتاری میشود.