علیرغم حملات هدفمند دولت از سال ۲۰۱۶ و اذیت و آزار مداوم روزنامهنگاران و رسانههایی انتقادی، رسانههای فیلیپین بسیار پرکار و فعال هستند.
دورنمای رسانهای
رادیو و تلویزیون محبوبترین رسانهها در فیلیپین هستند و از این میان شبکه تلویزیونی عظیم جیامای-۷ (GMA-7) مخاطبانی به وسعت تقریبا نیمی از جمعیت کشور دارد. رقیب اصلی آن، ایبیاس-سیبیان (ABS-CBN) با این که در سال ۲۰۲۰ مجوز تلویزیونی خود را از دست داد اما به انتشار آنلاین برنامههای خود ادامه میدهد و روز به روز آنجا حضور پررنگتری دارد. مطبوعات در حال از دست دادن نفوذ خود هستند حتی اگر فیلیپین دیلی اینکوایر (Philippine Daily Inquirer ) هنوز قدیمیترین روزنامه باشد اما اکنون با نسخه رقمی خود، اینکوایر.نت (Inquirer.net) به پیش میرود. سایت راپلر (Rappler) را در ۲۰۱۲ ماریا رسا (Maria Ressa) برنده جایزه صلح نوبل۲۰۲۱، تاسیس کرد که خوانندگان ثابتی را برای خود در اینترنت و رسانههای اجتماعی پیدا کرده است. روزنامههایی نظیر سانستار بگیو (Sunstar Baguio) و ویسایان دیلی استار (Visayan Daily Star) که روزی در مناطق مختلف سیطره داشتند اکنون به سختی بتوانند بدون حضوری پررنگ در فضای آنلاین به فعالیت ادامه دهند.
زمینه سیاسی
انتخاب فردیناند بانگبانگ مارکوس جونیور (Ferdinand “Bongbong” Marcos Jr) در ژوئن ۲۰۲۲ به ریاست جمهوری برای بسیاری از روزنامهنگاران فیلیپینی نگرانکننده بود چرا که فرزند پدری بدنام بود، فردیناند مارکوس سینیور (Ferdinand Marcos Sr) دیکتاتور سابق و کسی که در طول تاریخ از درندگان آزادی بیان بوده است. دوران ریاست جمهوری شش ساله رودریگو دوترته (Rodrigo Duterte) پیش از آقای بانگبانگ، پر بود از حملههای کلامی بیشمار و اذیت و آزار قضایی رسانههایی که بیش از حد از دولت انتقاد میکردند. در دوران ریاست جمهوری دوترته مجلس نیز با پشتیبانی از او از تجدید مجوز شبکه ایبیاس-سیبیان در ۲۰۲۰ خودداری کرد که منجر به تعطیلی دهها ایستگاه رادیویی و شبکه تلویزیونی آن شد. چندین وبسایت خبری که از مواضع دیکته شده از سوی دوترته پیروی نمیکردند، مانند سایتهای شبکه آلترمدیا (Altermidya)، مورد حملات سایبری اوباش هوادار دوترته قرار گرفتند که ممکن بود منجر به تعلیق آنها شود. به نظر میرسد از زمان به قدرت رسیدن بانگبانگ حملات علیه روزنامهنگاران کمتر شده و از شدت خشونت آنها نیز کاسته شده است اما هنوز وجود دارند و نگرانکننده هستند.
چارچوب حقوقی
قانون اساسی ۱۹۸۷ آزادی رسانهها را تضمین میکند اما در عمل قانون فیلیپین از روزنامهنگاران حفاظت کامل را فراهم نمیآورد تا بتوانند آزادانه کار کنند. افترا هنوز جرم تلقی میشود و روزنامهنگار ماریا رسا به دلیل شکایات حقوقی طرح شده از سوی دستگاههای دولتی با امکان حبس برای چند دهه مواجه است. تبرئه او از اتهام فرار مالیاتی در ژانویه ۲۰۲۳ اتفاقی دلگرمکننده دیده شد اما دولت از قانونهای مربوط به مالکیت و مالیات رسانهها استفاده میکند تا رسانههای منتقد مانند سایت راپلر را آزار دهد.
زمینه اقتصادی
اخیرا مالکیت رسانههای سراسری خیلی بیشتر از گذشته در دست عدهای اندک متمرکز شده است، اتفاقی که با روابط نزدیک خاندانهایی که مالک رسانهها هستند با شخصیتهای پرنفوذ سیاسی در سطوح ملی و محلی همراه بوده است. دو قطبی ایبیاس-سیبیان با جیامای اکنون با رقیب سوم غولآسایی مواجه است: گروه ویلار (Villar Group) متعلق به خاندان ویلار که آشکارا به اطرافیان رییسجمهور دوترته نزدیک هستند. روزنامهنگارانی که برای این نوع رسانهها کار میکنند اختیارات سردبیری اندکی دارند، خودسانسوری برای آنها قاعده است و احترام به اصول اخلاقی روزنامهنگاری در رسانه آنها تضمین نمیشود. اینترنت و رسانههای اجتماعی فضایی را مهیا میکند که بسیاری از رسانههای مستقل میتوانند آنجا آزادانه کار کنند اما ثبات اقتصادی آنها متزلزل است.
زمینه اجتماعی - فرهنگی
تحت حکومت دوترته که لقبش «مجازاتگر» بود، روزنامهنگارانی که میخواستند کارزار عجولانه رییسجمهور در «جنگ علیه مواد مخدر» را پوشش دهند قربانی بدترین حملات شدند. در این خصوص، سیاست جانشین او یعنی بانگبانگ مارکوس رضایتمندتر است اما مقامها هنوز به «قرمز انگاری» متوسل میشوند، اقدامی که از دوران استعماری و جنگ سرد به ارث رسیده است و بنا بر آن روزنامهنگارانی که از مواضع دولت پیروی نمیکنند «عناصر برانداز» یا «قرمزها» تلقی میشوند که راه را برای ارجاع آنان به ضابطین قضایی به عنوان اهدافی قانونی برای بازداشت خودسرانه یا حتی در برخی موارد اعدام، هموار میکند. فرنچی مای کومپیو (Frenchie Mae Cumpio) زنی روزنامهنگار که در فوریه ۲۰۲۰ بازداشت شد هنوز بر اساس مدارکی واهی که توسط پلیس جعل شده بود، در جنوب کشور در زندان است.
ایمنی
فیلیپین یکی از مرگبارترین کشورهای دنیا برای روزنامهنگاران است. در ۲۰۰۹ در یک روز ۳۲ خبرنگار در استان جنوبی ماگوئیندانائو کشته شدند، و مرتکبان این جرایم تقریبا همیشه از تعقیب قضایی مصون هستند. برای رسیدگی به این موضوع دولت «کارگروه ریاست جمهوری برای امنیت رسانهها» (Presidential Task Force on Media Security) را در ۲۰۱۶ به راه انداخت ولی این اداره میان وزارتخانهای نتوانسته است چرخه خشونتآمیز علیه روزنامهنگاران را بشکند. در سطح محلی هم بسیاری از روزنامهنگاران هدف تهدیدات و شکایات حقوقی قرار میگیرند و در همین حال زنان روزنامهنگار قربانی تهدیدهای مرتبط با جنسیت خود، شامل تجاوز، آزار آنلاین، افشای اطلاعات شخصی و غیره میشوند.