انتخابات ریاست جمهوری در ایران: سرکوب مداوم روزنامهنگاران باید همین حالا پایان یابد
با توجه به اینکه انتخابات ریاست جمهوری امروز، 28 ژوئن برگزار میشود، گزارشگران بدون مرز خواهان آن است که دولت آینده فوراً سرکوب بیامان و چندجانبۀ روزنامهنگاران را متوقف کند. در حال حاضر بیستوپنج روزنامهنگار در زندان و بسیاری دیگر تحت نظر هستند و قوانین سرکوبگر مانع کار آنان است. این سیاستهای اقتدارگرایانه باید پایان یابد.
صبا آذرپیک و یاشار سلطانی، خبرنگاران تحقیقی مستقل اخیرترین مواردی هستند که به علت کارشان به زندان افتادهاند. آنها در تاریخ 11 ژوئن 2024 به جرم «نشر اکاذیب» و «تبلیغ علیه نظام» به ترتیب به دو سال و 13 ماه زندان محکوم شدند و با احتساب این دو حدود 30 روزنامهنگار در ایران زندانیاند.
بازداشت خودسرانه، نظارت، سانسور و قوانین ظالمانه سلاحهای زرادخانۀ روبه گسترش ایران برای سرکوب روزنامهنگاران به شمار میروند. سازمان گزارشگران بدون مرز از رئیس جمهور آیندۀ ایران که در انتخابات امروز انتخاب میشود، میخواهد که به این فشار پایان دهد.
"شرایط در ایران برای روزنامهنگاران تحملناپذیر است. سرکوبی که در پی جنبش اعتراضی "زن، زندگی، آزادی" در سپتامبر 2022 تشدید شد، پابرجاست و فضای سانسوری که دولت ایجاد کرده ارعاب گزارشگران را تداوم میبخشد. مادام که این موانع در قوانین، اَعمال و سیاستهای رژیم ایران وجود داشته باشد، محدودیت اطلاعات ادامه خواهد داشت و روزنامهنگاران همچنان با مجازاتهای شدید روبهرو خواهند شد. ضروری است که مقامات جدید در تمام سطوح به این وضعیت خاتمه دهند و روزنامهنگاران زندانی را آزاد کنند
اعمال فشار از طریق قانون
سختگیری بر روزنامهنگاران از طریق اقدامات قانونی مختلف صورت میگیرد. از سال 2022 دستکم 14 روزنامهنگار با اتهاماتی چون «تبلیغ علیه نظام»، «اقدام علیه امنیت ملی» یا «نشر اکاذیب، افترا، تهمت و تهدید» روبهرو شدهاند. هر سۀ این اتهامات به نیلوفر حامدی و الهه محمدی وارد شد. اصل 24 قانون اساسی ایران آزادی مطبوعات را تضمین میکند مگر آنکه مخل «مبانی اسلام» یا «حقوق عمومی» باشد. اینها عبارات مبهمی هستند که در موارد متعدد طوری تفسیر شدهاند که جلوی مخالفت را بگیرند.
بازداشتهای خودسرانه
[در ایران] بسیاری از روزنامهنگاران ناپدید میشوند که در اغلب موارد بدون اتهام دستگیر و در مکانهای نامعلوم حبس شدهاند. هادی کسائیزاده، روزنامهنگار و سردبیر روزنامۀ میدان آزاد در روز 21 ژوئن دستگیر و به مکانی نامعلوم منتقل و در همان روز آزاد شد. او بهتازگی مقالهای دربارۀ مرگ نیکا شاکرمی، نوجوان گمشده در خلال جنبش «زن، زندگی، آزادی» در سال 2022، منتشر کرده بود. 29 نفر از 83 روزنامهنگار زندانیشده در زمان جنبش، یعنی حدود یکسوم آنها، زن بودند. این روزنامهنگاران قربانی حقههای قانونی، حبسهای طولانیمدت و ناپدیدی اجباری میشوند.
سانسور رسانهها
یکی از تاکتیکهای ارعاب روزنامهنگاران حملۀ پلیس به پایگاههای خبری است و حمله به روزنامۀ اقتصادی فردای اقتصاد مثالی از آن است. خبرگزاری میزان که مورد حمایت دولت است، یک روز بعد از این حمله اعلام کرد که «بازرسی ضابط قضایی از محل یک سایت خبری و بازداشت فرد مورد اشاره هیچ ارتباطی با فعالیت خبرنگاری و رسانهای نداشته است». توقیف و بازداشت کارکنان فردای اقتصاد پس از انتشار گزارشی ویدئویی، که اکنون حذف شده است، دربارۀ دور زدن تحریمهای بینالمللی توسط دولت صورت گرفت. روزنامۀ اعتماد نیز به همین ترتیب به دلیل فعالیتهای روزنامهنگارانهاش، از جمله تحلیلی در نقد حملۀ ایران به اسرائیل که در روز 13 آوریل 2024 منتشر شد، تهدیدهای متعددی از سوی دولت دریافت کرده است.
خشونت و نظارت
روزنامهنگاران ایرانی داخل و خارج زندان تحت «خشونت جسمی و روانی» هستند. نرگس محمدی روزنامهنگار و نویسندۀ برندۀ نوبل به 154 ضربه شلاق محکوم شد. این مجازات آشکارا قوانین بینالمللی حقوق بشر را نقض میکند اما معمولاً در مورد خبرنگاران ایرانی اعمال میشود. حتی خبرنگاران ایرانیای که در تبعید به سر میبرند، بهویژه خبرنگاران شاغل در بیبیسی و ایران اینترنشنال، گزارش میدهند که از سوی دولت ایران و وابستگان آن تهدید به مرگ شدهاند و مورد آزار آنلاین قرار گرفتهاند.